KenKunde – Maritain en drie vormen van kennis
Er zijn vele manier om kennis in te delen. Hieronder weer eens een waarover ik wat las en e wel aansprak.
Het komt van Jacques Maritain, een belangrijke neotomistische filosoof. En zijn driedeling is sterk beïnvloed door de Aristotelische traditie en Thomas van Aquino. Zelf vindt ik dat niet zo belangrijk te noemen, maar soms vragen mensen er naar.
Wat is het nut van dit stukje tekst?
Dat ook in deze indeling van kennis, het duidelijk is dat voornamelijk mensen zijn die het verschil maken in andere mensen iets laten leren. AI kan daarin een rol spelen, maar niet een alles overheersende.
De drie soorten praktische kennis bij Maritain zijn:
1. Technische kennis – de kunstvaardigheid. Kennis gericht op het maken van iets – op productie en vakmanschap.
- Doel of het nut hiervan is het kunnen vervaardiging van een extern product (bijv. Een software programma, een jaarverslag, een nieuw ijsje.
- Kenmerk vanuit onderwijs gezien: De maatstaf is doeltreffendheid of vakbekwaamheid.
- Relatie met AI:
- Voorbeeld: De kennis van werving en selectie, de kennis van een portfolio analyse.
2. Morele of ethische kennis – de praktische wijsheid. Kennis van het juiste handelen in concrete morele situaties.
- Doel of het nut hiervan is te weten wanneer je het goede aan het doen bent, het juiste kiezen in het persoonlijke, werk en sociale leven. Klinkt in mijn oren wat als het vak burgerschaps kunde dat men nu in het middelbaar introduceerd. Maar ook de lessen ethiek en aanverwant die we in de module aan het bouwen en geven zijn.
- Kenmerk vanuit onderwijs gezien: We hebben dingen opgelegd gekregen vanuit het bestuur om aan te werken: duurzaamheid, etc. Verder ook het ESG. Is ook gebonden aan vrijheid, geweten, deugd en verantwoordelijkheid.
- Relatie met AI: Is niet (goed) te toetsen door AI. AI kan helpen in een vraag en antwoord gesprek met een student, maar blijft de xyz missen.
- Voorbeeld: De afweging die iemand maakt bij een moreel dilemma, zoals eerlijkheid vs. loyaliteit.
3. Politieke kennis – de kunst van het samenleven. Kennis die betrekking heeft op het handelen in en voor de gemeenschap of samenleving.
- Doel: Het realiseren van het algemeen welzijn (bonum commune).
- Kenmerk vanuit onderwijs gezien: Gericht op organisatie van het sociale en politieke leven, via wetgeving, bestuur, recht. En hierin dus het rubric element ‘verantwoord handelen’.
- Relatie met AI: [moet ik nog opzoeken]
- Voorbeeld: Studenten bij overheid en andere non-profit organisaties. Maar ook in de profit sector: mag je high-speed internet aan een 80 jarige hard verkopen? Mag je fake website maken? Etc.
Rudolph Regter
Zondag 29jun25